Veelgestelde vragen rondom erfrecht
Dat hangt af van de financiële situatie van de overledene. Als daarin geen schulden zitten, kan het geen kwaad om zuiver te aanvaarden. Zitten daarin wel schulden, is het verstandig om te overwegen om ofwel beneficiair te aanvaarden, ofwel te verwerpen.
Afhankelijk van de vraag of je wellicht ook executeur bent, kan het verrichten van betalingen met geld van de nalatenschap leiden tot zuivere aanvaarding.
Als je als kind bent onterfd, behoud je recht op de zogenoemde legitieme portie. Dat is een bedrag in geld. In principe bestaat er geen recht meer op spullen, zoals fotoalbums, maar misschien kan dat in overleg met de erfgenamen wel nog geregeld worden.
Een boedelbeschrijving is een overzicht van de goederen en de schulden van de nalatenschap.
Een executeur brengt normaal gesproken de baten en schulden van een nalatenschap in zicht en betaalt de schulden met het geld uit de nalatenschap. Ook informeert hij de erfgenamen en treedt hij namens hen op. Het kan zijn dat in een testament andere bevoegdheden zijn toegevoegd. Er zijn verschillende zogenoemde "sterren" executeurs. Zo is de 1-ster executeur alleen bevoegd om de begrafenis of de crematie te regelen, is de 2-ster executeur degene die het beheer voert over de nalatenschap (en dus gaat over de baten en schulden) en mag een 3-ster executeur de nalatenschap afwikkelen en de erfgenamen hun erfdeel uitbetalen.
Een executeur is overigens niet verplicht om bij benoeming die taak ook te aanvaarden. Een benoemde executeur mag ook afzien van zijn taak. Dat betekent verder dat de benoemde persoon ook geen executeurshandelingen meer mag verrichten.
Als er geen testament is, gelden de wet en de zogeheten wettelijke verdeling bij gehuwde stellen. In principe zou in dit geval de moeder dan de goederen uit de nalatenschap krijgen en moet zij ook de schulden uit de nalatenschap betalen. De kinderen krijgen dan een geldvordering op hun moeder ter waarde van hun erfdeel. Die vordering kan niet zomaar worden opgeëist, behalve als ook de moeder overlijdt of deze bijvoorbeeld failliet raakt.
In principe zijn er dus geen directe aanspraken die geldend gemaakt kunnen worden. Daarbij heeft de moeder het recht om de nalatenschap "op te snoepen". Zij mag gewoon gebruik maken van alles wat van vader (en haar samen) was - en dus ook van de bankrekening. In zeer uitzonderlijke gevallen kan daar wel een halt toe worden geroepen, maar in principe mag de moeder gewoon verder leven en geld en goederen opmaken (interen). Het kan dus goed zijn dat als moeder komt te overlijden, er niets meer over is. Is er wel nog wat over, moet als eerste die vordering van de kinderen betaald worden. Dat scheelt ook weer in wat er overblijft voor de erfbelasting.
De wet geeft kinderen extra rechten. Als zij door het overlijden van hun vader een vordering hebben gekregen op hun moeder, kunnen zij op het moment dat hun moeder hertrouwt, vorderen dat goederen ter waarde van hun vordering worden overgedragen aan hen.
Een soort "kado" van de overledene. De overledene heeft dan specifiek bepaald dat een speciaal iets, bijvoorbeeld: een geldbedrag, een auto, sieraden of een meubelstuk aan de zogenoemde legataris toekomt. Een legaat hoeft niet geaccepteerd te worden en mag dus ook geweigerd worden. Er kunnen eventueel voorwaarden zijn gebonden aan een legaat. Dat kan ook een reden zijn om het legaat te weigeren.
Een legitieme portie is een geldbedrag waarop een onterfd kind nog recht heeft. De legitieme portie wordt berekend door eerst de zogeheten legitimaire massa te berekenen.
Een testament wordt bij de notaris opgemaakt en is dus de benaming voor de vorm waarin de uiterste wil van een overledene is opgemaakt. Als het een volledig handgeschreven briefje betreft, dat gedagtekend is én voorzien is van een handtekening van moeder, wordt dat briefje een codicil genoemd. Ook een codicil is een uiterste wilsverklaring. In een codicil kunnen legaten worden gemaakt voor onder andere sieraden. Het telt dus niet als een testament, maar is een ander soort uiterste wil. Omdat er sieraden worden verdeeld, telt het wel en moet in principe verdeeld worden, zoals opgesteld in het briefje.
